«ΚΑΘΟΛΙΚΟΝ»

Το «Καθολικόν» ανάγεται σε πολύτιμη πηγή πληροφοριών για τα κοινωνικά δρώμενα της Τυλίσου των αρχών του περασμένου αιώνα. Όσο το μελετά κανείς τόσο περισσότερο πλούτο και λεπτομέρειες ανακαλύπτει όπως πχ την ώρα γέννησης του βρέφους, το επάγγελμα και την καταγωγή του αναδόχου ή της νύφης και του γαμπρού, την αιτία θανάτου κτλ.

Υπάρχουν όμως και αναφορές που αποκαλύπτουν ιστορικά ή και λαογραφικά στοιχεία μέσα από την ανάγνωση των οικογενειακών ονομάτων-επωνύμων όπως είναι πχ η παράθεση «διπλών ονομάτων» που εκ πρώτης όψεως φαίνεται να είναι τα γνωστά παρατσούκλια των συγχωριανών τα οποία είχαν -και εξακολουθούν να έχουν- καθημερινή και ευρύτατη χρήση στο χωριό μας (όπως άλλωστε και σε κάθε χωριό). Σε πολλές περιπτώσεις όμως είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς εάν πρόκειται για παρατσούκλι ή για πραγματικό δεύτερο όνομα καθώς μεταξύ τους παρεμβάλλεται το διαζευκτικό «ή».

Θα αναφερθούμε λοιπόν εδώ στα «διπλά ονόματα» όπως τα αναφέρει ο αρχιμ. Διονύσιος Βασιλάκης με την ελπίδα ότι δεν αγγίζουμε τα όρια του παρεξηγήσιμου. Για λόγους δεοντολογίας διατηρούμε την ορθογραφία των ονομάτων όπως αυτά καταγράφονται στο «Καθολικόν» και με τη (χρονολογική) σειρά που αυτά αναφέρονται.

Γεώργιος Ι. Νιράκις ή Πιπεράκις, Γεώργιος Μ. Λαμπάκης ή Ρουσάκις, Ιωάννης Γ. Σπυριδάκης ή Μορφίτσης, Αναστασία Παγωμένου ή Καρνίκη, Γεώργιος Ν. Καλλέργης ή Λιάπης, Γεώργιος Αντών. Αθανασάκις ή Κουναβιανάκις, Δημήτριος Βαβουκάκις ή Ντουρουντάκις, Ιωάννης Κουβιδάκις ή Πιτσούλης, Αικατερίνη Γ. Περυσινάκι ή Μελιδονιώτισσα, Κωνσταντίνος Ιωάν. Γ. Κ. Σπυριδάκις ή Κουκουνίδης, Εμμανουήλ Γ. Αστυρακάκις ή Νιγιώργης, Ευαγγελία Ελευθ. Μανουσάκι ή Τρυγιαδάκι, Μαρία Γ. Φιολίτενα ή Κερκέλενα, Γεώργιος Ν. Τζαγκαράκις ή Κουτσάκις, Ειρήνη Εμμ. Μανιού ή Φουντούλη, Αντώνιος Εμ. Στεφανάκις ή Κουναβιανάκις, Γεώργιος Εμ. Καραμπίνης ή Γαλανός, Μιχαήλ Φραγκουλάκης ή Παμπόρης, Ειρήνη Γ. Μαματζάκι ή Βερυκοκάκι, Εμμανουήλ Μαματζάκις ή Βολακάκις, Μιχαήλ Ρουσσάκις ή Λαμπάκις, Ζαφείρα Φιολιτάκι ή Παχιαδοπούλα, Γεώργιος Εμμ. Χατζιδάκις ή Μακρυγιώργης, Γεώργιος Γιαναδάκις ή Χαλκιδιανός, Ελευθέριος Μανουσάκις ή Κρανιωτάκις, Γεώργιος Μαματζάκης ή Τοτός.

Τα επίθετα γράφονται κυρίως με «-άκις» και όχι «-άκης» όπως σήμερα, ενώ κάποια επώνυμα γράφονται διαφορετικά σε σχέση με τώρα. Έτσι συναντάμε τα επίθετα Παπαζόγλους, Βαβουκάκις, Μπαρμπεράκις, Μπρεβελιανάκις, Μπαμπουκάκις.

Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η αναφορά οικογενειακών ονομάτων που σήμερα φαίνεται να μην κατοικούν στο χωριό μας.  Έτσι αναφέρονται τα επώνυμα:

Επιμενίδης, Πιτσούλη, Παϊδάκι, Σγουρός, Μανιώς, Μπορμπουδάκης, Μπρεβελιανός, Κουβιδάκις, Καστελλιανού, Φραγκουλάκις,  Καμαρίτης, Μεσκηνιανός, Παπουτσάκις, Καρανικολάκι, Μπουντουράκις, Γαζανάκι, Πιτσουλάκι, Κακουτάκης, Ρωμανάκη, Μαρκαντωνάκη.

Αξίζει ακόμα να αναφέρουμε ότι σε κάποιες περιπτώσεις –λίγες είναι η αλήθεια- συναντάμε επώνυμα γυναικών με την κατάληξη «-ενα» (και ένα επώνυμο σε «-ίνα») που πιθανόν να είναι δηλωτικά του προσδιορισμού τους σε σχέση με έναν άντρα, σύζυγο ή πατέρα , ή παρατσούκλια ή ενδεικτικά του τόπου καταγωγής. Αυτά είναι:

Φωτεινή Γιαννάδενα, Μαρία Μαρκαντώνενα, Χριστίνα Κουφαντώνενα, Φωτεινή Ζουρίδενα ή Δασκάλισσα, Ελένη χήρα Κουρομανώλενα, Μαρία Ν. Περυσινάκι Μακρυνικόλενα, Ζαμπία Κρανιώτενα, Βασιλική Μπρεβελιανίνα.

(συνεχίζεται)